W dniach 25-26 października 2024 r. w Szczecinie odbyła się międzynarodowa konferencja „Uniwersytet Ludowy jako szkoła świadomego obywatelstwa na Polsko-Niemieckim Pograniczu”. Gościem honorowym wydarzenia był Minister Nauki Dariusz Wieczorek.
Podczas konferencji, w której brały udział także przedstawicielki Fundacji Europejski Instytut Rozwoju Obywatelskiego – Obywatelskiego Uniwersytetu Ludowego, debatowano m.in. na temat roli uniwersytetów ludowych w kształtowaniu demokracji, znaczeniu edukacji obywatelskiej, sposobów implementacji pedagogiki grudtvigiańskiej w XXI wieku.
Do podzielenia się swoimi wspomnieniami oraz refleksjami dotyczącymi współczesnych wyzwań, jakie stoją przed uniwersytetami ludowymi zaproszeni zostali ich nestorzy: dyr Marek Byczkowski – Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy, mgr Barbara Mincewicz oraz mgr Mirosław Mincewicz – Uniwersytet Ludowy w Radawnicy, mgr Teresa Sobestjańczuk i mgr Maria Zajączkowska-Korona – Uniwersytet Ludowy w Gardzienicach, mgr Ewa Smuk – Stratenwerth – Ekologiczny Uniwersytet Ludowy w Grzybowie.
W panelach dyskusyjnych prezentowano również dobre praktyki oraz przykłady działań realizowanych przez polskie i zagraniczne Uniwersytety Ludowe. O Obywatelskim Uniwersytecie Ludowym, z perspektywy eksperta w dziedzinie edukacji dorosłych, mówiła dr hab. Dorota Gierszewski (Uniwersytet Jagielloński) w swoim wystąpieniu „(Re)ewolucja edukacji obywatelskiej w ramach uniwersytetów ludowych”.
Ważnym punktem spotkania było uroczyste otwarcie wystawy z okazji 100-lecia powstania Uniwersytetu Ludowego w Szycach poświęconej jego twórcy pt. „Ignacy Solarz [1891-1940] – wybitny działań społeczny, ludowiec, spółdzielca i pedagog”. Wystawa została przygotowana we współpracy Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie i Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW w Gdyni.
W imieniu Obywatelskiego Uniwersytetu Ludowego dziękujemy Organizatorom za pracę włożoną w przygotowanie konferencji, zaproszenie oraz możliwość udziału.
Organizator główny: Zachodniopomorski Uniwersytet Ludowy w Mierzynie
Współorganizatorzy: Heimvolkshochschule Lubmin e.V., Wydział Nauk Humanistycznych i Społecznych Akademii Marynarki Wojennej w Gdyni, Wydział Nauk Społecznych Uniwersytetu Szczecińskiego, Ogólnopolska Sieć Uniwersytetów Ludowych
PROGRAM KONFERENCJI:
5 PAŹDZIERNIKA 2024 R. (PIĄTEK)
10:00 – otwarcie konferencji
Powitanie uczestników i wprowadzenie w problematykę konferencji
mgr Angelika Felska – Prezes ZUL, dr hab. prof. AMW Tomasz Maliszewski
Wystąpienia gości honorowych
Wystąpienia przedstawicieli współorganizatorów
(mgr Stephanie Jentzsch – dyr. HVHS Lubmin, dr hab. prof. AMW Jerzy Kojkoł – Dziekan WNHiS AMW, dr Paula Wiażewicz-Wójtowicz – Prodziekan WNS US, mgr Jakub Mincewicz – Prezes OSUL)
Koncert na dobry początek: Maria Radoszewska
10:45-12:00 – I SESJA PLENARNA: Uniwersytet ludowy a demokracja (moderatorki: prof. dr hab. Agnieszka Bron, prof. dr hab. Tadeusz Aleksander)
dr hab. prof. AMW Piotr Zamojski (Akademia Marynarki Wojennej w Gdyni) – Poza niewolnictwo: uniwersytety ludowe i sprężanie rozumu
dr hab. prof. UAM Małgorzata Rosalska (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu) – Uniwersytet ludowy jako przestrzeń rozwijania postaw obywatelskich
dr hab. Dorota Gierszewski (Uniwersytet Jagielloński) – (Re)ewolucja edukacji obywatelskiej w ramach uniwersytetów ludowych
Dyskusja
12:00-12:15 – przerwa kawowa
12:15-13:30 – II SESJA PLENARNA: UL-owska demokracja w perspektywie międzynarodowej (moderatorki: dr Paula Wiażewicz-Wójtowicz, dr hab. Dorota Gierszewski)
prof. dr hab. Tadeusz Aleksander (Kraków) – W kręgu Solarza i uniwersytetów ludowych. Kilka refleksji na kanwie stulecia początków działalności Wiejskiego Uniwersytetu Ludowego w Szycach
mgr Mariusz Mówka (Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy) – Obywatelskość. Edukacja obywatelska oparta na wartościach
prof. dr hab. Agnieszka Bron, prof. dr. hab. Małgorzata Malec-Rawiński (Stockholm University) – Balancing state support and own independence – A challenge for the Swedish Folk high schools
mgr Angelika Felska (Zachodniopomorski Uniwersytet Ludowy w Mierzynie), dyr. Stephanie Jentzsch (Heimvolkshochschule Lubmin), Dwugłos w sprawie transgranicznej współpracy polskich i niemieckich uniwersytetów ludowych i korzyści z niej płynących
Dyskusja
13:15-13:45 – SOLARZOWE INTERMEZZO (‘dyrygenci’: dr hab. prof. AMW Jerzy Kojkoł, dr Mirosława Bednarzak-Libera)
dr Mirosława Bednarzak-Libera (Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego) – Ignacy Solarz i jego spuścizna w zbiorach Archiwum Zakładu Historii Ruchu Ludowego
dr hab. prof. AMW Tomasz Maliszewski, prof. AMW – Ignacego Solarza pedagogiczne credo i jego współczesne odczytania
Uroczyste otwarcie wystawy z okazji 100-lecia powstania Uniwersytetu Ludowego w Szycach poświęcona jego twórcy pt. „Ignacy Solarz (1891-1940) – wybitny działacz społeczny, ludowiec, spółdzielca i pedagog” (przygotowanej w ramach współpracy Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie i Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych AMW w Gdyni)
13:45-14:30 – obiad
14:30-16:00 – III SESJA PLENARNA: W kręgu edukacji obywatelskiej w społecznościach wiejskich dawniej i dziś (moderatorka: dr hab. prof. US Irena Ramik-Mażewska, moderator: dr hab. prof. AMW Jerzy Kojkoł)
dr hab. Elżbieta Magiera, prof. US – Wychowanie obywatelskie w Polsce w okresie międzywojennym
dr Agnieszka Zięba-Dąbrowska (Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego w Warszawie) – Działalność oświatowa, społeczno-wychowawcza oraz naukowa UL im. Władysława Orkana w Szycach na podstawie kroniki z lat 1924-1938
mgr Agnieszka Jekiełek (Związek Młodzieży Wiejskiej/Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie) – Zofia Solarz – prekursorka edukacji obywatelskiej w uniwersytetach ludowych
dr Agnieszka Pieniążek, prof. PANS (Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Przemyślu/Karpacki Uniwersytet Ludowy w Baligrodzie) – Rola organizacji pozarządowych w tworzeniu „nowych” uniwersytetów ludowych w Polsce
mgr Longin Graczyk (Fundacja Ari Ari/Instytut Antropologii i Etnologii Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu) – Wędrowny Uniwersytet Etnograficzny: małe muzea i ich rola w tworzeniu lokalnych wspólnot
Dyskusja
16:00-16:15 – przerwa kawowa
16:15-17:45 – IV SESJA PLENARNA: Debata Nestorów Polskich Uniwersytetów Ludowych (moderatorzy: red. Dariusz Baranik, dr hab. Tomasz Maliszewski prof. AMW)
Uczestnicy:
dyr Marek Byczkowski – Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy
mgr Barbara Mincewicz oraz mgr Mirosław Mincewicz – Uniwersytet Ludowy w Radawnicy
mgr Teresa Sobestjańczuk i mgr Maria Zajączkowska-Korona – Uniwersytet Ludowy w Gardzienicach
mgr Ewa Smuk – Stratenwerth – Ekologiczny Uniwersytet Ludowy w Grzybowie
17:45 – Koncert na zakończenie pierwszego dnia obrad: TULIA
19:30-24:00 – uroczysta kolacja
26 PAŹDZIERNIKA 2024 R. (SOBOTA)
9:00-10:30 – V SESJA PLENARNA: Pedagogika grundtvigiańska w XXI wieku – cz. I (moderatorki: dr Ingrid Ank, dr hab. prof. UAM Małgorzata Rosalska)
dyr Trond Insteboe (Hardanger Folk High School/Norway), Folk High School – education for life
mgr Edyta Małolepsza, mgr Ulf Westterholm (Litorina Folkhögskola Karlskrona/Szwecja) – Rola i znaczenie uniwersytetów ludowych w kształtowaniu świadomości społecznej
mgr Levko Dovgan (West-Ukrainian Resource Center /ZURC/, Lwów) – „Proste twarze trudnej historii” – potencjał historii rodzinnych w lokalnej edukacji obywatelskiej
Lisbeth Trinskjær (Charman of the Association of High Schools in Denmark, Copenhagen) – The Danish folk high school’s impact in the Danish society
10:30-10:45 – przerwa kawowa
10:45-12:00 – VI SESJA PLENARNA: Pedagogika grundtvigiańska w XXI wieku – cz. II (moderatorki: prof. dr hab. Małgorzata Malec-Rawiński, mgr Ewa Smuk-Stratenwerth)
dr Ingrid Ank (Grundtvigsk Forum w Kopenhadze) – Spojrzenie Grundtviga na wolność, demokrację i edukację
Chwila interaktywnej edukacji z wykorzystaniem grundtvigiańskich kart do debat
prof. dr Johan Lovgren (University of South-Eastern Norway) – Edukacja nauczycieli uniwersytetów ludowych w krajach nordyckich
mgr Ewa Smuk-Stratenwerth (Ekologiczny Uniwersytet Ludowy w Grzybowie) – Uniwersytety ludowe wobec wyzwań antropocenu
12:00-12:45 – obiad
12.45-14.45 – VII SESJA PLENARNA: Forum współczesnych polskich uniwersytetów ludowych (moderatorki: mgr Angelika Felska, dr hab. prof. US Elżbieta Magiera)
mgr Jakub Mincewicz (Ogólnopolska Sieć Uniwersytetów Ludowych/Uniwersytet Ludowy w Radawnicy) – Wpływ uniwersytetów ludowych na rozwój społeczeństwa obywatelskiego. Casus Uniwersytetu Ludowego w Radawnicy
dr Wacław Idziak, mgr Sulisława Borowska (Kaszubski Uniwersytet Ludowy w Wieżycy) – Uczenie się przez działanie w metodyce pracy uniwersytetów ludowych na przykładzie Kaszubskiego UL
mgr Dorota Pronobis (Nadgoplański Uniwersytet Ludowy w Kruszwicy) – Kilka przydatnych metod edukacji pozaformalnej dorosłych do zastosowania w uniwersytetach ludowych
mgr Antoni Dąbrowski (Fundacja Kultury Regionalnej Radostowa w Starachowicach) – Katolicki Uniwersytet Ludowy w Wąchocku – ewenement w historii polskich uniwersytetów ludowych
mgr Paulina Ruta (Uniwersytet Ludowy Kultury Fizycznej/Polskie Stowarzyszenie Nordic Walking/Złotoryja) – Wychowanie przez sport na przykładzie Uniwersytetu Ludowego Kultury Fizycznej czyli jakie znaczenie dla mieszkańców wsi ma kultura fizyczna
mgr Dagmara Szlandrowicz, mgr Barbara Sadowska (Związek Organizacji Sieć Współpracy Barka/Poznań) – Uniwersytet ludowy dla osób z doświadczeniem bezdomności i bezrobocia
mgr Alicja Przepiórska-Ułaszewska, mgr Paweł Ułaszewski (Fundacja Via Salutis/ Uniwersytet Ludowy im. M. Radziwiłła „Memento Vitae” w Rytwianach) – 4Age UL jako miejsce adaptacji do starości i miejsce kształcenia kadr pracujących z osobami dorosłymi w wieku senioralnym
mgr Małgorzata Kamczyc, mgr Stanisław Mazurek (Lubuski Uniwersytet Ludowy w Gorzowie Wielkopolskim) – Integracyjna rola muzyki w uniwersytecie ludowym
Dyskusja
14:45-15:00 – podsumowanie i zakończenie konferencji